Wie heeft nog niet de leuke en schattige varkens in het Westpark ontdekt? Daar waar ook het toekomstige voedselbos gaat komen. Tegenover de plek waar de Tiny Houses gebouwd worden. Wij barstten van de vragen en gingen op zoek naar iemand die ons hier wat meer over kon vertellen. Zo kwamen we uit bij de 31-jarige Helena, die samen met haar vriend René eigenaar is van zowel de varkens, als het voedselbos en ook nog gaat wonen in een van de Tiny Houses. Reden voor een gesprek dus.
Vertel eens, wat zijn dit eigenlijk voor varkens? Het is een ander soort dan de doorsnee roze big. Dat klopt, dit soort heet Duroc. Ze komen van oorsprong uit New York en werden zelfs als showvarken gehouden. Ze hebben een ander model dat het ‘gewone’ varken zoals wij die kennen; ze zijn atletisch gebouwd, hebben een roodbruine vacht en hangende oren. Ze hebben een heel vriendelijk karakter. Wij hebben ons verdiept in verschillende rassen en hebben toen gekozen voor het Durocvarken omdat deze heel veel wroet. Het is de bedoeling dat ze dit hele stuk kaal eten en de grond omwroeten. Het Durocvarken kan ook goed tegen de kou, dat is ook fijn omdat ze ook deze winter buiten blijven. We hebben een nachtverblijf voor ze gebouwd van hout en daarbuiten hebben we flink wat hooi gelegd. De varkens hebben dit zelf naar binnen gebracht, waar ze eerst een kuil hebben gegraven en toen het hooi in hebben gelegd. Zodra het donker wordt gaan ze in het hok. We hebben deze varkens aangeschaft om de grond om te woelen voor het toekomstige voedselbosbos, maar een hele leuke bijkomstigheid is dat ze enorm veel mensen aantrekken die de varkens voeren met groente, fruit, schillen e.d. De varkens mogen gewoon gevoerd worden, maar een aantal dingen zijn niet goed voor ze: ui, knoflook, schillen van citrusvruchten en vlees. Soms bellen mensen mij ook om te vragen of ze iets wel of niet mogen, ik vind het fijn dat mensen zo betrokken zijn. Wij voeren de varkens elke dag bij. Ze krijgen 4 emmers voer per dag. Ook houden we een beetje in de gaten hoeveel extra’s ze eigenlijk krijgen van omwonenden, misschien moeten we dan onze porties wat aanpassen. Maar de varkens vinden het prima zo, die genieten van alle aandacht en extraatjes!
En wat is het uiteindelijke lot van deze varkens? Net zoals de meeste varkens gaan ze uiteindelijk naar de slacht. Wij zijn nog aan het zoeken naar een manier waarop dit diervriendelijk gebeurt, voor zover mogelijk. Over de reguliere slachthuizen gaan nare verhalen rond en wij willen deze varkens, die een goed leven bij ons hebben gehad, ook een goed einde geven, ook al is dat in een slachthuis. Wij eten zelf ook vlees en zijn van mening dat goed vlees best in een gezond en bewust voedingspatroon past. Het vlees willen wij gaan verkopen, onder andere aan mensen in de buurt. Te zijner tijd zullen wij omwonenden hier over informeren. We zijn namelijk nog verschillende mogelijkheden aan het verkennen.
Komen er dan nog varkens terug? Ja, wij hebben deze 6 varkens vanaf big zien opgroeien tot nu en vinden het heel gezellig. Zij blijven tot aan de zomer bij ons, daarna gaan wij waarschijnlijk opnieuw varkens halen bij www.akkervarken.nl in Valthermond, waar deze varkens ook vandaan komen, maar we nemen dan geen zes meer. Waarschijnlijk worden het er dan 3 of 4 en zij krijgen twee vaste plekken aan de kant van de Tarralaan, waar ze om en om de grond mogen omwroeten. Zes is dan teveel voor dit relatief vrij kleine gebied. Soms vragen mensen of het niet zielig is als ze niet op een begroeid stuk staan, maar de varkens vinden het heerlijk om door de modder te sjouwen en te wroeten. Pas als alle wortels eruit zijn en er geen groene pluim meer te zien is, verplaatsen we hun verblijf.
En dan loopt er ook nog een groepje vogels rond, altijd bij elkaar. Zijn die ook van jullie? Ja, dat zijn de parelhoenders. Het zijn er 9. We hadden er 10, maar een is weg. Dat kan gebeurd zijn door een marter, een vos, een hond, wij weten het niet en zullen het ook wel nooit weten. Het is niet de bedoeling om de parelhoenders bij te voeren, zij krijgen van ons speciaal vogelvoer. Soms gooien mensen brood voor ze neer, maar dat eten ze niet. De parelhoenders zijn echte kuddedieren. Ook zijn ze heel nieuwsgierig en inmiddels al goed gewend aan mensen. Vaak loopt de hele groep achter je aan.
Wat is eigenlijk de bedoeling van PlukN? Wij zijn nu bezig met het planten van bomen en struiken. We doen dit eerst langs de al bestaande paden. Je herkent het aan de zaagselhoopjes: ga daar dus niet op staan, dan vertrap je de plantjes. Dit is het begin van het openbaar voedselbos PlukN. En dat is onze droom: we willen een voedselbos gaan creëren waar zonder al te veel menselijk ingrijpen de natuur zijn vruchten aan de mens levert. Het is namelijk lang niet altijd nodig dat wij mensen zoveel ingrijpen, sturen en invloed uitoefenen. René heeft heel veel kennis van permacultuur, dat is gebaseerd op ecologische systemen. Daarbij maak je gebruik van de kracht van de natuur en werkt met haar samen. Hierdoor laat je de natuur haar gang gaan en grijp je als mens zo min mogelijk in. Geen kunstmatige bestrijdingsmiddelen of bemesting, maar gebruik maken van natuurlijke principes. Het duurt nog jaren voordat het zover is, maar alle kennis die wij opdoen met dit proces willen we delen met andere geïnteresseerden.
Maar jullie moeten toch wel iets doen om te beginnen? Ja, dat moet zeker. Agelopen zomer hebben we het grote pad laten aanleggen en zijn de vijvers en sloten rondom het perceel uitgegraven. Op dit moment zijn we bezig met de aanplanting. We beginnen met de aanplanting langs de paden zodat mensen ook zien dat er wordt geplant en dat mensen daardoor ook op de paden blijven. Over een paar jaar maken wij er dan kleinere paden tussendoor. Voor ons is het belangrijk dat we dit gebied goed leren kennen. Nu het meer regent, zie we ook waar veel water blijft liggen. We gaan onderzoeken of we daar ons voordeel mee gaan doen (dus een soort vijver of plas maken) of juist afwatering gaan maken zodat het een droog pad kan worden. Inmiddels hebben we al twee vijvers gemaakt; een op de plaats waar de varkens nu staan en een aan de andere kant. Ook willen we dat de paden goed toegankelijk worden voor iedereen, dus ook voor mensen die wat minder mobiel zijn. Het deel waar wij mee bezig zijn wordt openbaar terrein en moet dus voor iedereen bereikbaar zijn. Momenteel is dit nog wel een probleem in het Westpark.
Wat een mooie initiatieven, hoe komen jullie zo idealistisch? Die vraag wordt ons heel vaak gesteld. Mensen vragen ons ook vaak of we zo door onze ouders zijn opgevoed, maar dat is niet zo. Eigenlijk begon het heel klein: wij woonden in een appartementje in de binnenstad van Groningen. Na een drukke werkdag of werkweek vonden we het heerlijk om naar het bos te gaan of ergens anders in de natuur om te ontladen en weer nieuwe energie op te doen. René en ik droomden altijd al over een boerderijtje met dieren voor later. Totdat iemand tegen ons zei: “waarom later? Je leeft nu toch? Je hoeft het niet meteen heel groots op te pakken, je kunt toch klein beginnen?” Dat heeft me wakker geschud. Ik hoef niet te wachten totdat ik heel veel geld heb gespaard om een boerderij te kunnen kopen en daar met René en de dieren gelukkig te zijn, ik moet kijken wat er nu mogelijk is om mijn droom te gaan realiseren. Wij gingen het internet afspeuren naar huizen, projecten en andere mogelijkheden en zijn toen eerst bij de Tiny Houses in Ten Boer gaan kijken. Toen ik uit de auto stapte wist ik meteen: dit is het niet. Het was zo open, zo wijds, dat past niet bij mij. Ik wil liever bossen, begroeiing, dat knusse. Gelukkig was René het met mij eens. Daarna keken we in Meerstad, waar uiteindelijk ook Tiny Houses komen en daarna naar het Westpark. Ik wist helemaal niet waar het Westpark was! Deze kant van de stad kende ik totaal niet. Wij zijn er heen gereden, parkeerden de auto aan de Tarralaan en hebben uren gewandeld. We waren verkocht! Wat een mooi natuurgebied, precies als in onze droom. Waar de Tiny Houses gebouwd zouden worden wisten we toen nog niet. Maar eigenlijk was elke plek in het Westpark wel goed geweest. Al lopende door het Westpark fantaseerden we ook over een voedselbos, met rondscharrelende dieren en ons kleine huisje er vlak bij. We zijn toen als eerste naar Frans van TuinindeStad gegaan. Hij heeft ons gezegd wie de contactpersoon bij de gemeente is en daar hebben we onze plannen voorgelegd. Na heel veel inspanningen en overleggen wat we wilden doen, kregen we in 2019 ‘voorlopig groen licht’. Wat waren we blij! Maar achteraf betekende dat nog niet heel veel, want het duurde nog tot maart 2020 totdat we mochten beginnen. In dat halve jaar hebben we vaak het gevoel gehad dat we de gemeente aan het stalken waren, zo vaak zochten we contact om ze er aan te herinneren dat we aan de slag wilden. Maar het is gelukt!
Je vertelde net dat jullie geen enorme spaarrekening hadden. Hoe kom je dan aan de inkomsten voor dit initiatief? Als eerste hebben wij gewoon een (bijna) fulltime baan waarmee we geld verdienen. René is docent biologie, scheikunde en natuurkunde op het voortgezet onderwijs. Ik ben secretaresse bij een financieel advieskantoor. Wij hebben onze ideeën aangemeld bij Regio Groningen-Assen en uit dat fonds hebben we subsidie gekregen om een deel van onze begroting te kunnen bekostigen. Van dat geld kunnen we bomen kopen en de aanleg van de paden bekostigen. Verder werken we alleen maar met vrijwilligers en we verdienen hier zelf ook geen geld mee. Via onze website www.plukn.nl krijgen we donaties waar we ook mooie dingen mee kunnen doen.
En dan het laatste onderwerp waar we van alles over willen weten: de Tiny Houses. Inmiddels staan er op dit moment drie: een pipowagen, een bruine stacaravan en een mobiel kantoor. Er wordt veel van gevonden en over gepraat: mooi, niet mooi, is dit het nou?, wat komt er nog meer? Vertel eens, hoe zit dit in elkaar? Er komen 24 huisjes, met zoals het er nu voor staat, 32 bewoners. Inmiddels is er een officiële vereniging opgericht met bestuur en verschillende commissies, die beslissingen kunnen nemen. Wij pachten de grond van de gemeente Groningen als bewonersvereniging, dus niet individueel. Gezamenlijk moeten wij zorgen voor de voorzieningen, zoals riolering, elektriciteit, water, enz. Deze aanleg moeten wij ook zelf bekostigen. We willen er voor zorgen dat iedereen gewaardeerd en gerespecteerd wordt in wat hij of zij wil, maar we willen ook een eenheid vormen om gezamenlijke beslissingen en standpunten (in) te kunnen nemen. Zo is er inmiddels een regelement gemaakt waarin staat dat je een instapbedrag moet betalen om toegelaten te kunnen worden. De eerste bewoners geven enorm veel geld uit aan de gezamenlijke voorzieningen, die moeten ook onderhouden worden. Als er een nieuwe bewoner komt is het redelijk dat die een deel van dat bedrag op zich neemt. Er melden zich nog dagelijks mensen aan, de belangstelling is groot. We willen een diversiteit aan leeftijden en personen hebben en houden. Die ligt nu tussen de 21 en 60 jaar. Er zijn alleenstaanden, stellen en ook kleine gezinnen, al zijn die laatste zijn in de minderheid. Daarom moet je een motivatiebrief schrijven en een soort sollicitatie doen om erbij te kunnen komen. Als iemand weggaat willen we graag de balans in leeftijden en type huishouden bewaren. De toelatingscommissie kijkt dan wie van de sollicitanten er op dat moment het beste bij past.
Dat klinkt allemaal best luxe. Het beeld dat men vaak heeft is dat er heel minimalistisch wordt geleefd door Tiny Housebewoners, en dan niet alleen qua oppervlakte. Klopt dat niet? Een Tiny House in het Westpark mag maximaal 50 m2 zijn in vloeroppervlakte en 145 m3 inhoud. Het uitgangspunt is dat de bewoners de ruimte nemen die ze nodig hebben. Dat verschilt dus per persoon. Het gaat er niet om dat het zo klein mogelijk moet worden. Wij hebben als groep wel afspraken gemaakt: zo moet je rekening houden met de hoogte van de bouw, zodat je buren nog (zon)licht in hun tuin en huis krijgen. Ook is een kernwoord ‘duurzaamheid’. Maar daar is heel veel discussie over mogelijk. Neem houtkachels. Zijn die eigenlijk wel duurzaam? Of is het juist vervuilend voor het luchtklimaat? Hierover discussieert de bewonerscommissie dan. We hebben afgesproken dat een houtkachel is toegestaan, maar dat je je wel moet houden aan het zogenaamde ‘stookalert’ van de RIVM. Dus als er een bepaalde windrichting is, kun je niet stoken met je houtkachel. Ook is het verplicht dat deze voorzien is van een elektronisch filter. De drie huisjes die er nu al staan zijn sowieso duurzaam. Het zijn bestaande objecten die worden omgebouwd tot huis: de pipowagen, de tweedehands chalet en de kantoorunit. Ze zijn er momenteel druk mee aan het verbouwen. Wij laten een nieuw Tiny House bouwen, dat is dan wel minder duurzaam, al gaan we wel bewust zoeken naar goede materialen die weinig onderhoud nodig hebben.
Er is veel bedrijvigheid hier, en dan nog niet eens zozeer van de toekomstige bewoners. Waar zijn jullie allemaal mee bezig? Op dit moment moet er heel veel aangelegd worden: riolering bijvoorbeeld, daar is men nu mee bezig. Als je binnen 40 meter van de bestaande riolering zit, dan ben je verplicht om je daarop aan te sluiten. Dat is hier van toepassing. Stromend water is verplicht, dus dat moet er ook komen. Ook de elektriciteit moet worden aangelegd. Dit is verplicht gesteld door de brandweer. De achterste Tiny Houses zijn bij brand moeilijk te bereiken, de waterputten liggen namelijk in de Tarralaan. De brandweer heeft het daarom verplicht gesteld om een elektrische brandmelder in je huis te hebben. Een brandmelder op batterijen volstaan niet. Sowieso is het wel handig. Wij hebben zelf zonnepanelen op ons huis, maar die leveren niet genoeg in de winter, we hebben dan aanvullend stroom nodig. Vooral omdat wij een Tiny House met vloerverwarming hebben.
Verder wordt er een parkeerplaats gemaakt aan de zijkant, op de plek waar nu nog de grote groene container staat. Veel bewoners hebben geen auto, dus we gaan er vanuit dat er plek genoeg is. Daar komen ook de brievenbussen. We hebben een mooi blok met brievenbussen van een woningbouwvereniging, die een flat heeft gesloopt. Dat kwam heel goed uit. Er worden nog ondergrondse vuilcontainers geplaatst, waar wij met een pasje ons vuil kunnen storten. Deze omgeving leent zich er echt voor om afval te dumpen, vandaar dat gekozen is voor deze manier. Glas en papier moet je dan zelf apart verzamelen en op het terrein komt een grote composthoop waar wij groen afval recyclen. En natuurlijk kan er heel veel groente en fruit naar onze varkens!
En ook willen we nog een soort buurthuis bouwen op ons terrein.Iedereen woont natuurlijk klein, dus dat kan met verjaardagen en feestjes best lastig zijn. Daar kun je dan het buurthuis voor gebruiken. Ons terrein is een openbaar terrein, dat betekent dat mensen over het terrein mogen wandelen, op de (openbare) bankjes mogen zitten en meegenieten van deze mooie plek. Daar willen we gebruik van maken door bijvoorbeeld: voorlichtingen te geven, workshops, vergaderingen en rondleidingen. Ook kunnen we het gebruiken voor het plaatsen van gezamenlijke wasmachines, voor diegenen die dit willen delen. We hebben al mooie plannen voor de invulling van dit buurthuis.
De Tiny Houses blijven 10 jaar staan. Moeten jullie hier ook 10 jaar blijven wonen? Nee hoor, als je binnen deze termijn weg wilt kan dat gewoon. Je kunt dan je huis verkopen maar dit moet wel in overleg en onder de gezamenlijk afgesproken voorwaarden. Ook de gemeente stelt eisen: zo mag je dit niet gebruiken als vakantiewoning of tweede huis. Je moet er permanent gaan wonen. Daar kwamen ook veel vragen over namelijk. Mensen wilden het graag als alternatieve woonplek hebben omdat ze in het buitenland werken, of juist in vakanties en weekenden gebruiken. Daar heeft de gemeente regels voor opgesteld. De huizen blijven in ieder geval 10 jaar staan, maar wij hopen dat het langer blijft.
Wanneer is het ‘dorp’ klaar en bewoond? Zoals je ziet zijn de meeste bewoners al bezig. De drie al geplaatste woningen worden momenteel verbouwd. Ons huis is bijna klaar en wordt hier dan neergezet. Ik denk dat er sowieso rond de kerst al redelijk wat huizen geplaatst worden. Tegen de zomer zal iedereen op zijn plek zitten.
Nou Helena, wij zijn nu een stuk wijzer over het Westpark, de varkens en PlukN, maar ook over jou zijn we een hoop te weten gekomen. Wil je nog iets zeggen tegen de lezers van de nieuwsbrief van Wijk De Held? Voel je welkom in het Westpark om te wandelen, te ontstressen, de varkens te voeren of vragen te stellen. Ook als je graag eens je handen uit de mouwen wilt steken en letterlijk ‘met je voeten in de klei’ wilt staan, ben je meer dan welkom. Wij zijn allemaal liefhebbers en bewoners van deze prachtige omgeving en ik hoop jullie snel te ontmoeten!
